Wyborny smak i zaskakujący bogactwem bukiet aromatów, niezwykła konsystencja i barwa, a do tego unikatowy skład i ogrom prozdrowotnych właściwości. Mowa o miodzie manuka, jednym z najbardziej pożądanych złotych nektarów świata, rodem z nowozelandzkich i australijskich wysp. Ten luksusowy produkt, osiągający na rynku zawrotne ceny, to marzenie amatorów super żywności i miłośników medical food. Wprowadzony do codziennej diety nie tylko poprawia samopoczucie, kondycję i wygląd, ale i zapobiega chorobom i zwalcza nawet przewlekłe dolegliwości.
Wiecznie zielone i pełne kwiatów miododajne krzewy manuka
Krzew manuka to roślina, która za miejsce do życia upodobała sobie Nową Zelandię, a szczególnie rejony wschodniego wybrzeża Północnej i Południowej Wyspy. Rośnie też w Australii – w stanie Wiktorii i Nowej Południowej Walii oraz na Tasmanii. Manuka, roślina, która łatwo się rozmnaża, jest krzewem odpornym na ubogie i trudne warunki glebowe oraz klimatyczne. Świetnie czuje się zarówno na skalistych zboczach gór, jak i w podmokłych dolinach czy zagrożonych suszą regionach. Zwykle osiąga wysokość od 2 do 5 metrów (ale bywa, że i 15) i kwitnie białymi oraz delikatnie zabarwionymi na różowo kwiatami, których liście układają się w kształt efektownych gwiazd. Ponieważ drobne, gęsto rosnące kwiaty manuki wydzielają niezwykle przyjemny zapach oraz tworzą mnóstwo aromatycznego nektaru, są wprost uwielbiane przez pszczoły. Na zbiory owady mają niewiele czasu, bo roślina kwitnie zaledwie 4 tygodnie.
Od pszczelego zbioru po słoiczki – jak powstaje miód manuka?
Proces pozyskiwania miodu manuka jest długotrwały i bardzo pracochłonny. Trudności pojawiają się już na etapie zbioru nektaru, gdyż okolice, w których kwitną kwiaty manuka, często zasiedlają i inne gatunki miododajnych krzewów i drzew. Manuka kwitnie od końca listopada do początków stycznia, wówczas pszczoły zbierają nektar, z którego powstanie unikatowy miód. Jeden owad jest w stanie przetransportować do ula każdorazowo aż 50 mg nektaru, czyli niemal połowę swojej wagi. Zmieszany z enzymami płyn złożony w plastrach miodu dojrzewa, a nadmiar wody odparowuje. Po wyjęciu z ula przez pszczelarzy miód manuka, w odróżnieniu od miodów innych gatunków, poddawany jest procesowi powtórnego dojrzewania, który może trwać nawet do dwóch lat. Wówczas w złotym płynie dochodzi do przemian, w wyniku których wzrasta stężenie metyloglioksalu – substancji, której przypisuje się niezwykłe lecznicze właściwości.
Cudowny Metyloglioksal – tajemnica wielkiej mocy manuka
Tajemniczy metyloglioksal – aldehyd pirogronowy C3H4O2 – jest związkiem chemicznym będącym niejako roślinnym wskaźnikiem stresu, jaki towarzyszy wzrastaniu drzew i krzewów w niekorzystnych, trudnych warunkach. Tego organicznego związku znajdziemy w miodzie manuka przeogromne ilości, znacznie, bo nawet 100 razy, przewyższające stężenie substancji w innych produktach. Ten ważny aldehyd wykazuje niezwykle pozytywny wpływ na nasze zdrowie. A to z uwagi na silne zdolności przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne i antykancerogenne. Co ważne, metyloglioksal nie zaburza i nie osłabia działania antybiotyków, lecz działa synergistycznie wspomagając efekt leczniczy. Wpływając na struktury komórkowe bakterii, utrudnia im zasiedlenie organizmu. Związek zwany MGO, który obficie zawierają krzewy i drzewa manuka, nieświadomie wykorzystywali już przed wiekami Maorysi – rdzenni mieszkańcy Nowej Zelandii, dostrzegając niezwykłe właściwości lecznicze liści, kory i kwiatów Leptospermum scoparium.
Niezwykły miód manuka – właściwości organoleptyczne
Miód manuka charakteryzuje się umiarkowanie – jak na miód – słodkim smakiem i wyraźnie wyczuwalnymi nutami orzechowo-ziołowymi. Dostarcza zdecydowanie innych doświadczeń smakowych, niż te, do których jesteśmy przyzwyczajeni, spożywając polskie i europejskie miody. Znajdziemy tu sporo posmaku przypominającego toffi, bardzo bogaty bukiet aromatyczny, będący mieszanką nasion, kwiatów, i przypraw, a także sporo goryczki i orzeźwiającej pikanterii. Kremowa i mętna konsystencja oraz duża gęstość przy jednoczesnym zachowaniu płynności, sprawiają, że nektar prezentuje się wyjątkowo apetycznie. Miód manuka jest stosunkowo ciemny, tym ciemniejszy, im większa jest w nim zawartość cennego metyloglioksalu. Podobnie jest ze smakiem – odmiany o głębszym bukiecie i silniejszym aromacie są szczególnie obfite w MG. Ten typ miodu krystalizuje bardzo wolno, co oznacza, że długo zachowuje swój płynny stan.
Wartości odżywcze i skład miodu z kwiatów manuka
Miód manuka, podobnie, jak inne produkty tego typu, to głównie doskonałe źródło łatwo przyswajalnych, wzmacniających węglowodanów – fruktozy i glukozy. Zaledwie 15 gramów tego specyfiku dostarcza 50 kcal (210 kJ), co z jednej łyżeczki nektaru czyni doskonały zastrzyk szybkiej energii – idealny dla dzieci, seniorów, osób aktywnych i rekonwalescentów. Nie znajdziemy tu natomiast tłuszczu i wielu białek (mniej niż 0,4 g na 100 gr miodu). Choć całą uwagę skupia wysoka zawartość metyloglioksalu, warto pamiętać, że manuka, jak każdy inny miód, to również świetne źródło witamin – zwłaszcza z grupy B oraz witaminy C, minerałów – makro i mikroelementów oraz związków czynnych o korzystnym dla zdrowia działaniu. Znajdziemy tu potas, wapń i magnez, cynk, fosfor i sód, a także miedź, mangan i łatwo przyswajalne żelazo. Na uwagę zasługuje obecność dużej ilości flawonoidów o działaniu antyoksydacyjnym oraz kwasów fenolowych.
Świetne działanie miodu manuka – właściwości lecznicze
Miód manuka wręcz słynie ze swoich dobroczynnych właściwości, uchodząc niemal za produkt o działaniu farmakologicznym. Zaliczany do superfoods, zajmuje istotne miejsce na listach produktów o unikatowym i niezwykle cennym składzie oraz nadzwyczajnych właściwościach silnie oddziałujących na funkcjonowanie organizmu człowieka. Lista dolegliwości łagodzonych przez ten specyfik jest naprawdę imponująca, a by pozbyć się wielu przewlekłych i uporczywych objawów wystarczy regularne sięganie po miód manuka. Na co pomaga – zobaczmy:
- trudno gojące się rany, podrażnienia i oparzenia,
- stany zapalne o rozmaitym podłożu,
- dolegliwości żołądkowe i problemy z układem pokarmowym,
- infekcje zatok, ucha i bóle gardła,
- przewlekłe i ostre stany zapalne dziąseł, również paradontoza,
- osłabienie zdolności odpornościowych organizmu,
- hamuje aktywność komórek nowotworowych.
Pielęgnacja miodem manuka – zastosowanie kosmetyczne
Z uwagi na wysoką aktywność przeciwgrzybiczą, antybakteryjną i przeciwzapalną miodu manuka jest on doskonałym składnikiem kremów pielęgnacyjnych, maści i maseczek, a także wybornym naturalnym kosmetykiem, który z powodzeniem można aplikować bezpośrednio na włosy, paznokcie oraz skórę twarzy i ciała. Doskonale nawilża i pielęgnuje cerę przesuszoną oraz z problemami typu trądzik czy pękające naczynka. Reperuje i leczy poważniejsze zmiany, takie jak egzema, łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry. Kojące działanie miodu manuka, właściwości przeciwzapalne i silne antyseptyczne to powód, dla którego w medycynie niekonwencjonalnej ten pszczeli specyfik używany był od wieków do leczenia ran, oparzeń a nawet słabo rokujących zakażeń skóry. Dziś z powodzeniem znajduje zastosowanie w terapii rozmaitych chorób dermatologicznych, szczególnie przewlekłych, jak również tych, które nie poddają się lekom konwencjonalnym.
Potrawy z miodem manuka – zastosowanie kulinarne
Miód manuka najlepiej jest spożywać bezpośrednio w ilości 2-3 łyżeczek na czczo. Tak dawkowany przyniesie nam najwięcej korzyści zdrowotnych. Jednak nie zapominajmy, iż jest to nie tylko „lekarstwo”, ale i wyjątkowo smaczny produkt spożywczy, którego zastosowanie w kuchni niemal nie ma granic. Jedyne, o czym warto pamiętać, to o niepodgrzewaniu miodu do zbyt wysokich temperatur, które niszczą zawarte w specyfiku związki czynne, niektóre witaminy i białka. Z powodzeniem miód manuka dodamy natomiast do wszelkiego typu koktajli, dipów i deserów, zarówno na słodko, jak i tych wytrawnych. Sprawdza się jako dodatek do drinków, napojów i mięsnych oraz warzywnych sosów. Popularnością cieszy się używanie nektaru do polewania pieczonych i gotowanych owoców, dekoracji ciast oraz zwyczajnie – na kanapki. Choć stosowanie miodu jest w większości przypadków bezpieczne, nie należy podawać go dzieciom przed ukończeniem przez nie pierwszego roku życia oraz osobom uczulonym.
Skąd bierze się wysoka cena miodów manuka?
Nie da się ukryć – miody manuka do tanich nie należą. Średnio za naprawdę niewielki słoiczek tego specjału zapłacić trzeba kilkadziesiąt złotych, a za kilogramowe opakowanie od około 300 do nawet kilku tysięcy złotych. Czy warto zatem kupować miód manuka? Właściwości i zastosowanie tego produktu zdecydowanie przemawiają na jego korzyść. I choć na rynku znajdziemy mnóstwo rodzimych miodów o świetnym prozdrowotnym działaniu, nie zawierają one tak wysokich jak manuka, naturalnych stężeń metyloglioksalu. A to właśnie od poziomu MGO zależy nie tylko wysoka cena specyfiku, ale i siła prozdrowotnego działania miodu. By oznaczyć poziom tego cudownego składnika stosuje się na słoiczkach specjalne symbole – od MGO 30+, przez MGO 100+, MGO 250+, po MGO 400+ i MGO 550+. Dodatkowo o oryginalności i najwyższej jakości nowozelandzkiego miodu świadczyć ma wskaźnik UMF (Unique Manuka Factor).
